Dna moczanowa – wpływ diety na przebieg choroby

Dna moczanowa jest chorobą metaboliczną, której głównym powodem występowania jest nadmierne spożycie produktów zawierających purynę. Jest to uciążliwa choroba, a jej objawy niezbyt przyjemne. Na szczęście można jej uniknąć, choć jest na to tylko jeden, skuteczny sposób. To odpowiednia dieta i stała modyfikacja sposobu żywienia. 

Dna moczanowa – co warto wiedzieć o chorobie?

Dna moczanowa to jeden z typów stany zapalnego stawów, powstający w wyniki podwyższonego poziomu kwasu moczowego we krwi (powyżej poziomu 8 mg/dl w surowicy krwi). 

Przy dnie moczanowej w organizmie odkłada się moczan sodu. Substancja ma postać kryształków, a gromadzi się przede wszystkim w  płynach stawowych oraz okolicznych tkankach. Zdarza się również, że moczan sodu kumuluje się w tkance podskórnej. W każdym z tych miejsc doprowadza do niszczenia lokalnych struktur i silnego bólu. 

Dna moczanowa może być spowodowana wadami genetycznymi, a dokładniej rzecz ujmując wrodzoną wadą metaboliczną, jednak zdecydowanie najczęstszą przyczyną występowania choroby jest nadmierne spożywanie produktów zawierających puryny i fruktozę. Czynnikiem sprzyjającym rozwojowi choroby jest także nadużywanie alkoholu. 

Niezależnie od tego, jaki sposób leczenia zostanie wdrożony, zawsze podstawą walki z dną moczanową jest odpowiednia dieta. 

Dna moczanowa dieta a czynniki ryzyka 

Odpowiednia dieta musi być stosowana nie tylko w czasie leczenia dny moczanowej. Także po jego zakończeniu właściwy sposób żywienia musi zostać w dalszym ciągu utrzymany, co ma zapobiegać nawrotom choroby. Warto przy tym zdawać sobie sprawę z tego, że w przypadku choroby, jaką jest dna moczanowa, sposób żywienia jest ściśle powiązany z czynnikami ryzyka, zwiększającymi prawdopodobieństwo wystąpienia choroby. 

Czynniki ryzyka przy dnie moczanowej to przede wszystkim:

• nadwaga i otyłość,
• nadmierne spożycie produktów bogatych w purynę i fruktozę, 
• hiperlipemia, 
• nadmierne spożywanie alkoholu. 

Do jednej z przyczyn występowania dny moczanowej można zaliczyć również zatrucie glinem lub ołowiem. 

W przypadku osób z nadwagą czy otyłością, które zmagają się z dną moczanową, dieta stosowania w celu eliminacji choroby powinna być jednocześnie dietą redukcyjną, pozwalającą na utratę zbędnych kilogramów, przyczyniających się do pogorszenia się stanu zdrowia. 

Dieta w dnie moczanowej a kwas moczowy

W przypadku dny moczanowej w organizmie występuje zbyt duże stężenie kwasu moczowego. Aby przekonać się, czy zawartość tej substancji w organizmie nie jest zbyt wysoka, należy przeprowadzić badanie surowicy krwi oraz moczu. Jeżeli okaże się, że stężenie jest zbyt wysokie, należy wdrożyć odpowiednią dietę. 

Nadmierna zawartość kwasu moczowego może być spowodowana:

• niewydolnością nerek,
• nadciśnieniem tętniczym, 
• chorobami tarczycy (niedoczynność, nadczynność), 
• kwasicą (mleczanową, ketonową).

Nadmierna zawartość kwasu moczowego w organizmie może być spowodowana także przyjmowanie leków, których skład oparto na kwasie acetylosalicylowym. 

W większości przypadków dna moczanowa to choroba atakująca osoby, które ukończyły 40. rok życia i zmagają się z otyłością czy nadwagą. W tym przypadku poza regularnym stosowaniem odpowiedniej diety bardzo ważne są również regularne badania laboratoryjne. 

Dna moczanowa dieta i jadłospisy – jakich produktów bezwzględnie należy unikać, walcząc z chorobą? 

Istnieją pewne grupy produktów, których w przypadku dny moczanowej należy bezwzględnie unikać. 

Dna moczanowa dieta jadłospis powinny wykluczać z codziennych posiłków mięso, a szczególnie baraninę i dziczyznę. W przypadku tej choroby należy eliminować również przetwory w postaci wędlin, kiełbas, konserw, podrobów oraz wywarów z mięsa i kości. 

Dieta powinna eliminować również spożywanie tłuszczy zwierzęcych (głównie smalcu, łoju oraz boczku), niewskazane jest także jedzenie tłustego nabiału – należy zatem wyeliminować sery podpuszczkowe, pleśniowe, topione, posiłki nie powinny zawierać również śmietany.

Czego jeszcze należy unikać w diecie osoby chorującej na dnie moczanowej?

W diecie chorych na dne moczanową nie ma miejsca na:

• grzyby
• tłuste ryby
• wędzone ryby
• konserwy rybne
• suche nasiona roślin strączkowych (fasola, groch, soczewica)
• czekoladę
• ostre przyprawy
• rabarbar
• szpinak

Jeżeli chodzi o napoje, w dnie moczanowej należy zrezygnować z kakao, mocnej kawy i herbaty oraz alkoholu. 

Dieta indywidualna

Zasady żywienia dla osób zmagających się z dną moczanową

Przy leczeniu dny moczanowej niezbędna jest farmakoterapia, która zawsze musi odbywać się pod okiem lekarza, który będzie systematycznie ustalał dawki leków zależnie od występującego w organizmie stężenia kwasu moczowego. 

Uzupełnieniem farmakoterapii zawsze musi być dieta niskopurynowa, opierająca się na znaczącym ograniczeniu związków purynowych pochodzących z żywności (dzienna podaż nie może przekraczać 120 mg w czasie trwania choroby i 300 mg przy stosowaniu profilaktyki przeciw dnie moczanowej). 

O czym jeszcze należy pamiętać, układając dietę w czasie choroby? Przede wszystkim:

• należy ograniczyć spożywanie produktów zawierających fruktozę, 
• wyeliminować alkohol (szczególnie piwo i mocne alkohole), 
• unikać spożycia dużej ilości tłuszczu, który blokuje wydalanie z organizmu kwasu tłuszczowego.

Nadwaga i otyłość to czynniki, które sprzyjają zachorowaniu na dnę moczanową. Z tego też powodu należy dbać o prawidłową masę ciała. 

Należy jednak pamiętać o tym, by o BMI dbać z rozwagą, mając na uwadze przede wszystkim to, co dla organizmu będzie najlepsze. A z pewnością zdrowiu nie będą sprzyjać głodówki, nadmierny i wysiłek fizyczny i zbyt szybka utrata masy ciała. Wszystkie te czynniki być może pomaga pozbyć się zbędnych kilogramów, jednak nie będzie to utrata trwała ani tym bardziej dobra dla zdrowia. Jest wręcz przeciwnie, mogą one doprowadzić do gromadzenia się kwasu moczowego we krwi. 

Co można jeść na diecie moczanowej? 

Odpowiednio zbilansowana dieta przy dnie moczanowej  jest bardzo ważna. Musi ona bazować na produktach niskopurynowych. Według specjalistów przy tej chorobie najlepiej będzie się sprawdzała dieta wysokowęglowodanowa, która sprzyja wydalaniu moczanów wraz z moczem, co przy dnie moczanowej jest niezwykle pożądanym zjawiskiem. 

W przypadku choroby znaczenie ma nie tylko to, co je chory, ale również, w jaki sposób i o jakich porach to robi. Osoby cierpiące na dnę moczanową powinna spożywać każdego dnia 4-5 niewielkich posiłków, w regularnych odstępach czasowych (najlepiej co 3-4 godziny). W związku z rytm, że w czasie snu zatrzymywanie w organizmie kwasu moczowego jest zwiększone, kolacja powinna zostać spożyta nie później, niż na 3 godziny przed snem. 

W takim razie co można jeść, chorując na dnę moczanową? W tym przypadku podstawę diety powinny stanowić:

• warzywa,
• owoce,
• produkty zbożowe,
• mleko i jego przetwory, 
• oleje roślinne,

– wszystkie produkty, które nie zawierają bądź zawierają jedynie śladową ilość związków purynowych. 

W przypadku diety dla osób chorujących na dnę moczanową dopuszczane jest spożywanie ryb (które są dobre dla zdrowia), jednak w  umiarkowanej ilości. Wybór nie powinien padać na ryny tłuste, czyli łososia, pstrąga łososiowego, karpia, węgorza, śledzia, sardeli czy  szprotki. 

Przy dnie moczanowej ważne jest włączenie do diety wygaszających stan zapalny antyoksydantów. Chodzi tu przede wszystkim o kwas foliowy i błonnik. Są to składniki nie tylko o właściwościach ochronnych, ale i profilaktycznych. Zarówno kawa foliowy jak i błonnik w dużych ilościach można znaleźć w owocach i warzywach. Istotna jest także podaż witaminy C, która pozytywnie oddziałuje na wydalanie kwasu moczowego z organizmu.