Dieta dla cukrzyka – podstawowe zasady. Jaka będzie najlepsza?

Rodzaj jedzonych produktów spożywczych ma duży wpływ na poziom glukozy we krwi. Właśnie dlatego w przebiegu cukrzycy ważna jest odpowiednia dieta. Jak ją opracować? Poznaj podstawowe zasady diety dla cukrzyka!

Czym powinna cechować się dieta cukrzycowa?

Dieta w cukrzycy ma szczególne znaczenie, ponieważ dzięki niej osoby z tą dolegliwością mogą precyzyjniej zadbać o swoje zdrowie. Zmiana nawyków żywieniowych jest istotna w przypadku wszystkich typów cukrzycy – typu 1, typu 2, cukrzycy ciężarnych, ale także przy takich zaburzeniach jak np. insulinooporność.

Odpowiednia dieta dla cukrzyków powinna przede wszystkim utrzymywać właściwą ilość cukru we krwi, czyli nie powinna powodować jego nadmiernych wahań oraz zbyt niskiego i wysokiego poziomu. Dzięki temu można spowolnić postęp choroby oraz zapobiec jej poważnym skutkom ubocznym.

Ponadto, dieta u cukrzyka powinna sprzyjać prawidłowemu poziomowi lipidów we krwi. Na szczególną uwagę zasługują trójglicerydy i cholesterol frakcji „LDL” (tzw. zły cholesterol), ponieważ ich podwyższenie, zwłaszcza w cukrzycy, może prowadzić do szybszego rozwoju miażdżycy i innych chorób układu krążenia.

W przypadku osób z nadwagą i otyłością dieta powinna również wspierać utratę zbędnych kilogramów.

Podstawowe zasady diety cukrzycowej

Opracowanie prawidłowej diety cukrzycowej wymaga zastosowania kilku ważnych zasad:

1. Częste jedzenie małych porcji o stałych porach

Aby zapobiegać wahaniom poziomu glukozy i insuliny we krwi, dieta dla cukrzyków powinna wyróżniać się odpowiednim rozplanowaniem posiłków.

Zaleca się, aby jeść 4-5 posiłków dziennie, najlepiej o stałych porach, dzięki czemu można utrzymać poprawną glikemię.

2. Kontrolowanie kaloryczności posiłków

To zalecenie jest szczególnie ważne w przypadku osób z nadwagą i otyłością, które powinny wrócić do swojej prawidłowej masy ciała.

3. Wybieranie źródeł węglowodanów złożonych

Węglowodany złożone są trawione dłużej, dlatego nie powodują nagłego wyrzutu insuliny oraz podwyższenia poziomu glukozy we krwi jak szybko trawione węglowodany proste.

Do źródeł węglowodanów złożonych zaliczane są między innymi:

– Pełnoziarniste pieczywo,

– Makaron pełnoziarnisty,

– Płatki owsiane,

– Otręby owsiane,

– Brązowy ryż,

– Grube kasze, na przykład kasza gryczana, bulgur.

Należy pamiętać, że w przypadku cukrzycy typu 1 niezmiernie istotna jest także ilość węglowodanów w gramach. Aby odpowiednio dopasować dietę w tej dolegliwości należy skonsultować się ze specjalistą. 

4. Zwiększenie ilości spożywanych warzyw i owoców

Zaleca się, by warzywa stanowiły nawet połowę całego posiłku. Zawierają one dużo cennych składników, w tym błonnik (który spowalnia trawienie posiłku), witaminy, składniki mineralne, antyoksydanty.

Warzywa powinny być jedzone najlepiej w postaci surowej albo po krótkiej obróbce cieplnej. Nie należy ich rozgotowywać.

Wśród owoców zalecane są jagody, borówki, truskawki, maliny, grejpfruty, wiśnie, brzoskwinie, morele, gruszki, jabłka.

5. Urozmaicenie źródeł białka

Dieta dla cukrzyka powinna bazować na różnych źródłach białka – roślinnego, zwierzęcego.

Warto jeść chude mięso (np. drób), ryby, jak również produkty mleczne o obniżonej zawartości tłuszczu. Również zalecane są nasiona roślin strączkowych, które zawierają cenne białko roślinne, na przykład fasola, ciecierzyca, soczewica. 

Najlepiej zrezygnować z kolei z dużej ilości czerwonego mięsa, tłustych podrobów mięsnych, tłustego nabiału.

6. Unikanie produktów o dużej zawartości cukrów prostych i tłuszczów nasyconych

Spożycie tego typu produktów powoduje szybki wzrost poziomu cukru we krwi. Zaliczane są do nich między innymi:

– Białe pieczywo,

– Zwykły makaron,

– Długo gotowane warzywa,

– Napoje słodzone,

– Suszone owoce jak np. daktyle, rodzynki

– Owoce świeże jak np. winogrona, ananasy, banany

– Tłuste mięsa, wędliny, kiełbasy,

– Tłuszcze zwierzęce jak masło, smalec,

– Słodycze,

– Cukier,

– Miód,

– Fast-foody.

7. Odpowiednie przyrządzanie posiłków

Zaleca się przede wszystkim gotowanie na parze, pieczenie, duszenie, grillowanie, natomiast powinno się unikać smażenia potraw na dużej ilości tłuszczu, długiego gotowania w wodzie, nadmiernego rozdrabniania/blendowania produktów spożywczych.

8. Unikanie nadmiaru soli

Podczas przyrządzania posiłków nie powinno się stosować dużej ilości soli. Zamiast niej potrawy można przyprawiać za pomocą ziół, a także mieszanek jak sól ziołowa.

9. Ograniczenie alkoholu

Nadmierne spożywanie alkoholowych trunków zakłóca funkcjonowanie glukozy i insuliny we krwi. Może to mieć też negatywny wpływ na prawidłowe działanie leków na cukrzycę, w tym insuliny. 

10. Odpowiednie nawodnienie

Codziennie powinno się pić minimum 1,5-2 litry napojów, na przykład wodę niegazowaną, napary ziołowe, zieloną herbatę, kawę bez cukru. Dobrze sprawdzą się także zupy i koktajle na bazie produktów mlecznych/orzechów, owoców i warzyw. Ilość płynów można dopasować indywidualnie przyjmując, że na jeden kilogram masy ciała powinno się wypijać około 0,2L.

Jaką dietę stosować w cukrzycy?

Diabetycy mogą opracować prawidłową dietę cukrzycową we własnym zakresie, stosując się do jej podstawowych zasad, ale również skorzystać z gotowych programów dietetycznych.

Jaka dieta u cukrzyka może pomóc mu w utrzymaniu zdrowia?

W cukrzycy najczęściej stosuje się poniższe rodzaje diet:

– Dieta o niskim indeksie glikemicznym – bazuje na produktach, które nie powodują szybkiego wzrostu poziomu glukozy we krwi,

– Dieta DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) – dieta ta jest przeznaczona dla osób z nadciśnieniem i podwyższonym cholesterolem, ale również bardzo dobrze sprawdza się u diabetyków,

– Dieta śródziemnomorska – zawiera dużo warzyw, nienasyconych kwasów tłuszczowych, dzięki czemu również jest korzystna dla układu krążeniowego i nadaje się dla osoby z cukrzycą.

Prawidłowa dieta dla cukrzyka ma zatem bardzo duże znaczenie. Warto pamiętać, że dzięki niej można zadbać o zdrowie, zmniejszyć ryzyko powikłań i cieszyć się dobrym samopoczuciem na długi czas.